سایه سیاه واردات بر سر چادر مشکی / بسته حمایت دولت از کارخانههای تولیدی خالی است
بیشتر بخوانید:
«اظهارات خلاف واقع در واردات»
دربارهی آمار واردات پوشاک به ایران دو آمار از سازمان ملل و گمرک موجود است که این دو آمار با یکدیگر اختلافات فاحش دارند؛ یعنی بر اساس آمار سازمان ملل سالانه حدود یک میلیارد دلار پوشاک از سوی کشورهای مختلف دنیا به ایران صادر میشود، اما به گفتهی مجید نامی، عضو اتحادیهی تولید و صادرات نساجی و پوشاک، طبق آمار به ثبت رسیده در گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۶، ۵۱ میلیون دلار بوده است و سایر پوشاک وارد شده به کشور حدود یک میلیارد دلار بوده که به صورت قاچاق است.
درمورد پارچهی چادر مشکی لازم به ذکر است که طبق گزارش سازمان صنعت، معدن و تجارت در سال ۱۳۹۳، طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ روند واردات پارچه چادر صعودی بوده و به طور میانگین سالانه حدود ۶۳ میلیون متر مربع پارچه چادر مشکی از مبادی رسمی گمرکی به کشور وارد شده است که با احتساب حجم واردات غیرقانونی و احتمالا قاچاق این کالا، نزدیک به ۱۰۰ درصد بازار مصرف داخلی را تامین میکند.

«ظرفیتهای تولید بالا»
با توجه به ظرفیتهایی که آمار و ارقام از کارخانهها نشان میدهند، سوال پیش میآید که چرا با وجود ظرفیتهای اسمی کارخانههای مشغول به کار و کارخانههایی که در گذشته تعطیل شدهاند، هنوز هم با میزان واردات ۸۰ تا ۹۰ درصدی پارچه چادر مشکی مواجهایم و تنها حدود ده درصد بازار داخل را چادرهای ایرانی تشکیل میدهند.
بر اساس دادههای شرکت تحقیقاتی صنایع نساجی یزد در سال ۱۳۹۳، مجموع ظرفیتهای کارخانههای حجاب شهرکرد، کرپ ناز کرمانشاه، نای زرین اصفهان، و یزد باف برابر با ۳۰.۵ میلیون متر مربع و در مقابل نیاز مصرفی پارچه چادر مشکی که حدودا بین ۷۵ تا ۱۵۰ میلیون متر مربع بود، میتوانست تا حد زیادی از عدد واردات بکاهد و بر میزان تولیدات داخل بیافزاید، اما در حال حاضر فقط کارخانهی حجاب شهر کرد با تولید ۱۰ میلیون متر مربعی در عرصهی داخلی مشغول به فعالیت است.
«عدم رضایت از کیفیت و تعطیلی کارخانه ها»
اگر کارخانهی یزدباف را مصداق در نظر بگیریم به این آمار میرسیم که تولید پارچه چادر مشکی در این کارخانه از اواسط سال ۱۳۹۲ با تولید ۵۰ هزار متر مربع شروع به فعالیت کرد و در سال ۱۳۹۳ تولید این واحد به ۱۲۰ هزار متر مربع رسید؛ اما اکنون محصول پارچه چادر مشکی از این کارخانه عرضه نمیشود و احتمالا این دلیل را میتوان در درخشان نبودن کیفیت محصول کارخانهی یزدباف یافت. مسلما در صورت نبود تقاضا تولیدات یک کارخانه محدود و کمتر خواهد شد.

«وارونه کردن صورت مسئله»
کاهش تعرفههای واردات چادر در سال ۱۳۸۵ موجب شد واردات چادر از لحاظ متراژ سه برابر افزایش پیدا کند که این تغییر موجب تداوم این وضعیت در سالهای اخیر شده است. با وجود افزایش حجم واردات پارچه چادر مشکی در نتیجه کاهش تعرفه گمرکی، قیمت نهایی این کالا نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه از حدود ۶۰ سنت به ازای هر متر مربع، به بیش از ۷۰ سنت افزایش یافته است. با این تفاسیر منافع اقتصادی حاصل از کاهش تعرفه چادر، نصیب واردکنندگان پارچه چادر مشکی شده است و در کاهش قیمت آن تاثیری نداشته است و به دلیل بداظهاری و واردات انواع پارچه به اسم پارچه چادر مشکی و عدم پرداخت نرخ تعرفهی سابق (۳۲ درصد)، درآمدهای دولت از محل عوارض ورودی کاهش پیدا میکند. همچنین انگیزههای سرمایهگذاری تولید پارچه چادر مشکی در داخل کشور سرکوب شده است و انگیزه برای وارد کردن این محصول بالا رفته است.

علاوه بر اهمیت و دغدغههای فرهنگی و اجتماعی پیرو پوشش چادر در کشور، چالشهای اقتصادی آن نیز موجب شد تا در سالهای گذشته لایحهای با عنوان «حمایت از پارچه چادر مشکی» از سوی وزارت صنعت به مجلس تقدیم شود. لایحهای که در پیشنویس آن مواردی مثل مکانیابی برای احداث کارخانه، نوع برخورداری از تسهیلات، سرمایهگذاری موردنیاز، معافیتها، واردات مواد اولیه و نرخ ارز ذکر شده بود. بعد از پیگیری دربارهی سرانجام این لایحه، معلوم شد که اصطلاحا در کمیسیون دپو شده و مجلس پیگیری و بحثی روی آن انجام نداده است و لایحه به حالت تعلیق باقی مانده است. رضا تقیپور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم در گفتگو با دانشجو اظهار کرد: «تا کنون در این خصوص طرحی ارائه نشده است اما امیدواریم در ادامه کار مجلس به این موضوع هم پرداخته شود»